Dīvān-i Ḥakīm Qāānī-i Shīrāzī: Persian 1387

شامل: قصاید، غزلیات، ترجیعات، مسمطات، قطعات، مثنویات، رباعیات و ... مصحح: مجید مشفق. میرزا حبیب الله شیرازی متخلص به قاآنی فرزند محمدعلی گلشن از شعرای نامدار عهد قاجار است. وی در سال ۱۲۲۳ هجری قمری در شیراز متولد شد و تحصیلات مقدماتی را در همان شیراز گذراند. او در اوان جوانی عازم مشهد شد تا در آنجا به ادامهٔ تحصیل بپردازد. در سفر به تهران شعری در مدح فتحعلی شاه سرود و از وی لقب مجتهد الشعرا گرفت. قاآنی در ادبیات عرب و فارسی مهارت کافی یافت و به حکمت نیز علاقهٔ سرشاری داشت. او با زبان های فرانسه و انگلیسی نیز تا حد زیادی آشنایی داشت. همچنین در ریاضیات، کلام و منطق نیز استادی مسلم به شمار می‌ رفت. دیوان اشعار وی بالغ بر بیست هزار بیت است. او کتابی به نام پریشان به سبک گلستان در نثر نگاشت. قاآنی در سال ۱۲۷۰ هجری قمری در تهران وفات یافت و در حرم حضرت عبدالعظیم مدفون شد. در حکمت او را همپایه ملاصدرا و حاج ملاهادی سبزواری و در شرعیات مرتضی انصاری شمرده‌ اند. از این رو فتحعلی ‌شاه او را «مجتهد الشعراء» لقب داد و محمد شاه نیز قاآنی را «حسان ‌العجم» می ‌خواند، زیرا در شعر مخصوصاً قصیده سرایی چنان بر کلام تسلط داشت که مایه اعجاب هر خواننده آثار اوست.