Pāytakhtʹhā-yi bāstānī-i Pārs: Persian 1391

در دوران باستان، شهرهای متعددی با ویژگی‌های مختلف به مرکزیت درآمده و یا به پایتختی ایران انتخاب شده‌اند. دوران باستان حدود ٥٠٠ سال را شامل می‌ شود و محدوده جغرافیای وسیعی را در بر می‌گیرد که از یک طرف شهرهای آسیای میانه در سمت شرق، و از طرف دیگر، کرانه‌ های دجله و فرات در سمت غرب را شامل می‌ شود. در این دوره که از مهم‌ ترین دوره‌ های سیاسی کشور کهن سال ایران است، شهرهای متعددی با ویژگی‌ های مختلف به مرکزیت درآمده و یا به پایتختی ایران انتخاب شده‌ اند. بقایای شهرهایی نظیر مرو، نسا، صد دروازه، اصطخر، مدائن، تخت سلیمان، نیشابور و امثال آن ها،‌ که حاصل کاوش‌ های باستان شناختی ٥٠ سال اخیر و همچنین تحقیقات به جای مانده از مورخین است، حکایت از عظمت و شکوه این شهرها در آن روزگاران دارد. مرز سیاسی ایران از دوران باستان تا دوران معاصر دستخوش تغییرات زیادی بوده و عمدتاً نیز محدود شده است، لذا باید حتی‌ المقدور شهرهایی مورد بررسی قرار بگیرند که در محدوده مرزهای سیاسی کنونی ایران زمین واقع شده باشند. همچنین با توجه به این که سلسله‌ ها و حکومت‌ های مختلف، پایتخت‌ های متفاوتی داشته اند، پایتخت‌ های باستانی در قالب حکومت‌ های ماد، هخامنشی، اشکانی و ساسانی مورد بررسی قرار می‌ گیرند.