Shams al-Ḥasāb al-Fakhrī: Persian 1387

کتاب حاضر تألیف دانشمندی از آغاز سده هشتم هجری است که در این مجلد به محضر اهل ادب و علاقه مندان فرهنگ ایران عرضه می شود. استاد ایرج افشار در مقدمه نسبتاً مفصل خود بر این کتاب، از اهمیت علمی و نکته های مربوط به احوال مؤلف و نسخه شناسی این اثر، با دقت شایسته موضوع، سخن گفته است، امید است این کتاب که به طور نسخه برگردان به چاپ می رسد، مورد توجه و استفاده اهل فضل قرار گیرد. همچنین نسخه به خط نسخ کهن و نام کاتب محمد بن زاهد بن محمد بن یوسف است. «شمس ‌الدین عمر بن عبد العزیز خنجی فارسی» از وزرای فارس است و اصل خاندان او از صمکان فارس بوده ‌اند. مولف در خنج زاده شده است. وی کتاب را در اواخر قرن هفتم و اول قرن هشتم هجری به نگارش درآورده است، اما نام پادشاه وقت مشخص نیست. کتاب به علم حساب و ریاضیات اختصاص دارد که با گزارش کتابشناسی و نسخه‌ شمس از ایرج افشار عینا" به چاپ رسیده است. نسخه شمس الحساب به کتابخانه سلطانعلی سلطانی اختصاص داشته و حاوی دیباچه و خاتمه و دو مقاله با این عناوین است: «در مسائل ضرب‌ و قسمت و مسائلی چند در انواع معاملات و نوادر حساب و آنچه بدان تعلق دارد» و «در علم سیاقت».