رئالیسم و ضد رئالیسم در ادبیات فارسی 1402

قسمت هایی از کتاب رئالیسم و ضدرئالیسم در ادبیات «به طورکلی، روشی که در تدوین این کتاب به کار رفته مبتنی بر اصلی است که کم تر منتقدی آن را ندیده تواند گرفت: این که افکار و وجدانیات آدمی زاییده محیط و شرایط اجتماعی است که شخص در آن زندگی می کند. نتیجه منطقی این اصل این است که ذهنیات هر فرد، چه هنرمند و چه عامی، چه خوش معاشرت و چه مردم گریز، محتوی مقدار زیادی خصوصیات اجتماعی است که به صور مختلف متظاهر می شود. بنابراین، در این سلسله مطالعات هدف اصلی عبارت است از بازیابی روابط علت و معلولی مابین رشته افکار نویسندگان مورد نظر و نظام اجتماعاتی که در آن زیسته اند و همچنین تحلیل انتقادی سبک های مختلف ادبی و محتویات اجتماعی آن ها. لازم به تذکر نیست که روش تحلیلی این کتاب اجتماعی است، نه هنری و زیبایی شناختی. به عبارت دیگر، در تحلیل آثار یک نویسنده، کوششی برای درک این که چگونه هنرمند افکار خود را بیان کرده است نخواهیم کرد، بلکه همّ خود را مصروف این خواهیم داشت که هنرمند چه می گوید و چرا می گوید. نه این که چگونگی بیان افکار هنرمند دارای اهمیتی نیست؛ این در جای خود اهمیت فراوان دارد. ولی در مورد نویسندگانی که خواننده در این کتاب با آنان سروکار خواهد داشت فرض این است که از نظر «فن نویسندگی» یا «فوت و فن شاعری» در کار خود، اگر استاد نباشند، دست کم، کم خطا هستند. دیگر این که خواست ما این نیست که خود را با مسائل مربوط به چگونگی «سیر درونی» آفرینش های هنری مشغول داریم.»