نمایش در دوره قاجار فارسی 1395

دورۀ قاجار دوره‌ ای از تعارض‌ ها و تناقض‌ ها و ناروشنی‌ ها و آشفتگی‌ های زندگی به سوی نظمی جدید و پر معنی است. جامعۀ ایران در این دوره در تقابل سنت و تجدد می‌ افتد و قاعده‌ بندی زندگی و مناسبات آن را به تدریج تغییر می‌ دهد. دراز دستی و فزون‌ خواهی مستبدان درباری را روشنگری‌ ها و روشن‌ نگری‌ های شماری از مردان دانش و مذهب و قلم در هم می‌ پیچد و مفهومی نو در جامعه پدید می‌ آورد که به ویژه پس از انقلاب مشروطه طرح و ترتیب خود را متحقق می‌ سازد. الگوهای تغییر در دورۀ قاجار پیچیده و بغرنج است؛ اما نخستین محرک را باید در تماس با تمدن جدید اروپا در زمینه‌ های مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و هنری جستجو کرد. نظم جدید در برابر نظم کهن دورۀ قاجار که ریشه در سده‌ های پیشین دارد، به‌ تدریج سر بر می‌ کشد و در زمینه‌ های گوناگون، گرایش‌ های متفاوت از درون آن سر برمی‌آورد. از مقولاتی که در این ابداعات زندگی و بسط و توسعه روحیۀ جمعی مردم نقش دارد، مقولۀ نمایش است که در دورۀ قاجار به سه طریق امکان ظهور می‌ یابد: تعزیه، نمایش‌ های سنتی و تئاتر. از این‌ رو ساختار و صورت‌ بندی این کتاب از سه بخش عمدۀ تعزیه، نمایش سنتی و تئاتر تشکیل می‌ شود.