Shibh-i sharḥ-i ḥāl: Persian 1402

محفوظ در این یادداشت ها، با آن باریک‌ریسی های خاص خود، گاه از روزهای دور یا نزدیک خاطره ای نقل می کند. نویسندۀ این بخش را می توان راوی واقع گرایی دانست که می کوشد، بی آنکه به اقلیم خیال پا بگذارد، در برابر فراموشی بایستد. اما گاه همین نویسنده را می بینم که، به یاری استعاره و کنایه و البته به ایجاز تمام، از پنهان های پیدا سخن می گوید و راه را برای رسیدن به برداشت هایی گوناگون از نوشته هایش هموار می کند. نویسنده گاه خواننده را جایی میان واقعیت و خیال، میان روایت و حکایت، رها می کند و به این تربیت او را به کاوشی سرگرم می سازد که سرانجامش چندان روشن نیست. در بخش دوم، محفوظ اندک اندک جای خود را به شخصیتی رازآلود می دهد که آمیزه ای است از تضادها. سپس با رندی تمام، این بار از زبان او سخن می گوید. در اینجاست که نوشته ها، ضمن درهم‌آمیزی واقعیت و خیال، رنگ و بویی حِکمی به خود می گیرد، و هرچه به پایان نزدیک می شویم، یادداشت ها به کلمات قصار مانندتر می شود.