تعهد و آزادی فارسی 1402

با قبول این دو فرض که ادیپ دانا و گنهکار نیست بلکه تندهوش و زودخشم است، این دو گفتگو که «دردناکی سرنوشت ادیپ از دانایی است» و «دانایی سرچشمه گناه و رنج است» نه مربوط به تراژدی ادیپ است و نه نتیجه­ ای است درست. دانایی موجب رنج نیست، زیرا به فرض این­که ادیپ پرشور را دانا هم فرض کنیم، بنا به استناد خود شاهرخ مسکوب «کرامت او در شناخت اوست». از آن گذشته، «دانایی رهایی­ ست برای همگان»، چنان­که ساکنان شهر تب به یاری رازگشایی ادیپ از آفت ابوالهول خون­ آشام رستند و «ادیپ در کار دانایی راز تقدیر را گشود» و از همه مهم ­تر «… رهایی دانایان نیز در دانایی است، نفس دانایی، رستگاری است». دیگر دانایی وسیله نیست، هدف است… شوق دست­ یافتن بدان هر رنجی را در خود غرقه می­ سازد، هم­ چنان که «رهایی پرومته نیز در دانایی است.»