Tārīkh-i ´ālam Ārāy-i 'abāsī - 2 jildi: Persian 1400

اریخ عالم‌آراى عباسى از مهمترین منابع عصرى درباره تاریخ صفویه و به‌ویژه دوران پادشاهى شاه‌عباس اول است. نویسنده این اثر اسكندربیك تركمان منشى كه در دوران پادشاهى شاه‌عباس وقایع‌نویس دربار و همراه او در تمام مراحل پادشاهى‌اش بوده توانسته شرح مفصلى از دوران پر فراز و فرود زندگى این پادشاه به‌دست دهد، اگرچه هیچگاه واقعه‌نگارى بى‌طرف نبوده است، اسكندربیك خود از طایفه تركمانان بوده كه در دوره صفویه از طوایف مهم و صاحب منزلت و اعتبار بودند، خود نویسنده درباره دوران جوانى‌اش در همین اثر چنین مى‌نویسد: «در اوان نشأه جوانى به اغواى كوته‌خردان دنیاپرست خود را از اكتساب علوم متداوله كه طبیعت به آن راغب و آشنا شده بازآورده، هوس علم سیاق نمودم و مدتى بدان شغل ناتمام بى‌سرانجام پرداختم. چون در آن فن به اعتقاد ناقص خود فى‌الجمله رتبه كمال یافتم و برخى از اوقات شریف را به مهمات ارباب دولت مصروف ساختم عقل دوراندیش مرا از سكر خواب غفلت بیدار ساخت، با خود گفتم كه این شغل خسیس كه اختیار كرده‌اى تو را از دریافت فضل و كمال به صد مرحله دور انداخت، تو كه در بحر مواج معانى شناورى كردى چرا به طریق معركه‌آرایان عام فریب صورت‌پرست باشى، چون نیك تأمل نمودم خلاصه اوقات به بطالت گذشته بود و شخص طبیعت قرین یأس و ندامت گشته، چون گاهى به صحبت فیض‌بخش بعضى اعزه كه جامع فنون قابلیت و استعداد بوده از علم انشاء بهره تمام داشتند فایز مى‌شدم و در اوقات هصحبتى سخنان سودمند شیرین و نكات دلپذیر رنگین را كه به نظم و نثر ترصیع داده به قلم زرنگار اندیشه در صفحه بیان مى‌نگاشتند، مشاهده مى‌نمودم طبع دریوزه‌گر بدان شیوه ستوده رغبت نموده، آن هوس در دلم پدید آمد