Shahrīyār bih hamrāh: "Shahrīyār" Machiavelli va Ītālīyā asar-i Higil: Persiska (Farsi) 1392

فاتح بايستی در فتح يک کشور ترتيبی دهد که همه ی خشونت ها و بی رحمی هايش را يک جا و يک مرتبه مرتکب شود و ضرورتی برای تکرار و تداوم هر روزۀ آن نباشد. ضربات را بايد يک جا و يک باره وارد کرد تا به خاطر دوام کوتاه، کمتر دردناک باشد و زودتر فراموش شود. "آن چه از نظر مبارک گذشت گوشه ای از توصيه های مشعشعانه نيکولو ماکياولی معروف به شهريار بود در کتابی به همين نام. کتابی ضاله که گويا شيطان در آن حلول کرده و بايد با کلی پوف و ورد و بخور جادويی سراغ آن رفت چرا که نويسنده آن غول بی شاخ و دمی است رسوای عالم و آدمی که نه پروای اخلاق دارد و نه بويی از انسانيت برده است. تو گويی تسخير اجنه ماکياولی را به نوشتن اين کتاب جيبی ستمگران برانگيخته و رهسپار کاخ قدرتمندان کرده است تا بنای بيداد گذارند و با مشت و لگد به جان مردم بينوا بيفتند. اما شهريار در حقيقت اوج نبوغ يک سياستمدار باهوش است که بالا بردن آگاهی سياسی حاکم و محکوم را به عنوان هدف اخلاقی و سياسی خود دنبال می کند. به اين جملات که دقيقا" پس از سطرهای آغازين که خوانديد آمده است دقت کنيد:"احسان را بايد ذره ذره و به تدريج جاری کرد تا بهتر کام دهد و دوام بيشتری داشته باشد و پيش از هر چيز، شهريار بايد آن چنان با رعايايش سلوک کند که هيچ اتفاق خير يا شری نتواند او را از مسيرش منحرف کند و شهريار با سربازان و رعايايش بايستی به طريقی يکنواخت عمل کنند، زيرا در زمان های ناجور ضرورت ايجاب می کند که به همان نحوه نيکی و شادی عمل کنند. زيرا وقتی قهر و زور از حد گذشت و تعادلش به هم خورد، راه به جايی نخواهد برد." اگر می خواهيد به بلندای افکار اين نابغه ی سياسی پی ببريد، شهريار را بخوانيد به اضافه ی مقاله ی روشنگر فردريش هگل درباره ی او. فردريش هگل معتقد است شهريار را بايد با توجه به تاريخ قرون قبل از ماکياولی، و در نظر داشتن اوضاع معاصر او در ايتاليا خواند و درک کرد. در آن صورت نه تنها شهريار توجيه پذير است، بلکه ايده ی مکتوم در کتاب به صورت تفکری عميق و بزرگ و واقعی ظاهر خواهد شد، که زاييده ی ذهنی بی نظير و واقعا" سياسی است، که به طرزی والا و بسيار اخلاقی و نجيبانه فکر می کرد.