Sarmāyah (naqd-i iqtiṣād-i sīyāsī) mujallad-i duvvum: Persiska (Farsi) 1393

ماركس مجلد یكم را برای پرداختن به فرآیند تولید، مجلد دوم را برای پرداختن به فرآیند گردش، و مجلد سوم را برای پرداختن به فرآیند تولید سرمایه‏ داری در كل، برنامه‌ ‏ریزی كرده بود. اما از این موضوع نباید چنین برداشت كرد كه مجلد دوم به گردش كالاها می ‏‌پردازد، زیرا این موضوع، پیش‌‌ تر در پاره‌‌ ی نخست مجلد یكم بررسی شده بود. در عوض مجلد دوم سرمایه، به گردش سرمایه می‏‌ پردازد. گردش سرمایه سه جزء را در برمی ‏‌گیرد ـ سرمایه‌‌ ی پولی، سرمایه‌‌ ی مولد و سرمایه‌‌ ی كالایی. این‌ ‏ها سه مقوله‌‌ ی مستقل سرمایه نیستند، بلكه برعكس، سه شكل سرمایه‌‌ ی صنعتی، یعنی مرحله‌‏‌ های جنبه‌‌ ی واحدی از اقتصاد هستند. سرمایه ضرورتا" این سه شیوه‌‌ ی وجود را به خود می‌ ‏گیرد؛ آن‏‌ ها «شكل‌ ‏های متفاوتی» هستند «كه سرمایه، در مراحل متفاوت خود، به قالب آن‏‌ ها درمی‌ ‏آید». رابطه‌ ی متقابل آن‏ ها، هدف اصلی پژوهش در مجلد دوم است.