Khushnavīsī va ‘irfān ba nigāhī bih ṭarīqat-i niʻmat-i illāhīyah: Persiska (Farsi) 1394

کتاب حاضر به بررسی تأثیرات متقابل خط خوش و عرفان در ادیان مختلف به ویژه اسلام و چگونگی همبستگی این دو می پردازد. دین و هنر قدمتی به اندازۀ بشریت دارند. ادیان زندۀ دنیا، به واسطۀ کتب خود جاودانه شدند و جوامع بشری با دین و هنر، تمدن‌ های باستانی را شکل دادند، و مطالعۀ هر کدام بدون دیگری میسر نیست. این دو همزاد در تمام تاریخ حیات خود در کنار هم توسعه یافته یا دچار رکود شدند. خط عبری و دین یهود، خط پالی و بودیزم، اوستایی و دین مزدایی، خط عربی و اسلام نیز در طول تاریخ همسان و هم‌ معنی یکدیگر شدند و کاتبان اولیه که همواره از طبقۀ برهمنان و موبدان و روحانیان بودند، تلاشی بی‌ وقفه در زیباتر کردن خط به عنوان عامل تجسد و حامل پیام آسمانی داشتند. در اسلام نیز خوشنویسی جلوۀ بصری «قرآن» بوده و کلام خدا باید چنان نوشته می‌ شد که منشأ الهی آن را نمایان‌ تر سازد. عرفان اسلامی نیز به عنوان نگرۀ زیباشناسانۀ اسلام، پیوندی عمیق با خوشنویسی داشته و این دو در کنار هم جنبۀ هنری دین را زیباتر کرده‌ اند. خوشنویسی، عرفان و فصل مشترک این دو یعنی ادبیات عرفانی در هیچ دین دیگری به اندازۀ اسلام گسترش نیافته است. (با تصاویر رنگی)