منشآت اسفزاری فارسی 1398

اسفزاری از منشیان، مورخان، خوش‌ نویسان،‌ نویسندگان و شعرای سدۀ ٩-١٠ ق است که در اشعارش نامی تخلّص می‌ کرده است. وی از مدرسان بزرگ مدرسۀ هرات بوده و به دلیل ارتباط با امیرعلیشیر نوایی رابطۀ خوبی هم با دربار سلطان حسین بایقرا داشته است. آثار مهم دیگر اسفزاری عبارتند از: دیوان اشعار، گلشن اقبال، ده مجلس، روضات الجنّات فی اوصاف مدینه الهرات. منشآت اسفزاری در تاریخ ٨٧٣ ق تالیف شده و شامل چهار منشأ زیر است: منشأ اوّل در مناشیر و احکام تفویض امور و مناصب و ...، منشأ دوم در ایراد مکتوبات متنوعه محتوی بر صنایع عبارات و استعارات مخترعه، منشأ سوم در جواب مکاتیب به طریق مرغوب و اسلوب غریب، و منشأ چهارم در انواع رقاع و مقدمات و ابداع اخوانیات. و البته هر منشأ دارای چند فصل است. این متن علاوه بر اطلاعات مهم تاریخی در زمینه‌ های ادبی، هنری و زبان‌ شناسی اهمیت فراوانی دارد. اسفزاری در منشآتش با خواجه جهان، امیرعلیشیر نوایی، کمال الدین بهزاد، غیاث الدین دهدار، عبدالواسع نظامی، عبدالرحمن جامی، خواجه عبیدالله احرار، ملاحسین واعظ کاشفی، شهاب‌ الدین عبدالله مروارید، ملا محمد فراهی، میرخواند مکاتبه داشتند و آنها را ستوده است. مصحّح در تصحیح این متن از شش نسخۀ مهم و معتبر این متن بهره گرفته و در انتهای متن تعلیقات مفید و ارزنده‌ ای را ارائه کرده‌ است. پس از تعلیقات نیز نمایه‌ های علمی و چند‌گانه‌ ای استخراج شده که برای تحقیق و پژوهش در حوزه‌ های مختلف بسیار مفید است. تحقیق و تصحیح: دکتر سید امیر جهادی حسینی