Rūznamah āb va havā; āb va havānigarī bih ravāyat-i naṣir al-din shāh qajar : Persian 1399

ناصرالدین شاهِ کتابدوستِ کتابدارِ هنرشناس، مولعِ نسخه‌دوستی و نقاشی و البته خاطره نویسی نیز هست. خاطراتش هر کدام دنیایی است از چطور و چگونه بودن‌ها و توصیف‌های دقیقِ همه کس و همه چیز. شورِ نوشتن در او، ریشه دارتر بود و همین باعث گردید تا روزنامه های متعدد خاطرات روزانه و شکاریه و سفرنگاری های فرنگستان و جاده های پر پیچ و خم ایران و بین النهرین، شکل بگیرد. پژوهش نیز بر این روزنامه ها، خود تاریخی مفصل دارد. این روزنامه ها بدون ترتیب وقایع به همان شکل اصلی خود تاکنون منتشر شده و شاید چندان گرته برداری از آنها صورت نپذیرفته باشد. مع الوصف در میان یکی از این دست نوشته ها، روزنامه ای را می توان یافت که بیشتر به گزارش یک مرکز هواشناسی یا یک شخص مطلع در این امر شباهت دارد تا روزنامه خاطرات. شاهِ هواشناس که به فراخورِ شاهزاده ی قاجاری بودنش، هم از چند و چون راه های صعب کوهستان اطلاع داشت و هم مهارتش در تیراندازی و سواری بسیار بود؛ در این میان علاوه بر شناخت کنام و جایگاه شَکَره گان و درندگان، هواشناس خوبی هم به شمار می آمد یا حداقل در توصیف هواشناسی دارالخلافه ی باهره و مضافات و بخشی از مازندران، برای خودش نام نخستین هواشناس تهران را به ثبت رسانیده است. این نسخه را در میان دست نویسهای او در آرشیو ملی ایران یافتیم و اکنون در دسترس شماست. كتاب روزنامه آب و هوا ، آب و هوا نگارى به روايت ناصرالدين شاه قاجار حاصل استنساخ بخشى از روزنامه خاطرات ناصرالدين شاه به قطع رحلى بزرگ است كه اصل آن در بخش اسناد خطى سازمان اسناد ملى ايران تحت در بخش آلبوم هاى بيوتات بايگانى شده است. ” روزنامه مبارکه هوا و اثرهای آسمانی و زمینی ” کتابی است كه در طول يك سال از هجدهم شهر جمادی الاول سنه ١٢٩٩ ه.ق الى هجدهم شهر جمادى الاول سنه ١٣٠٠ ه.ق توسط ناصرالدين شاه قاجار تحرير شده است . بخش هايى از اين روزنامه خاطرات به خط كاتب تحرير گردیده است. ناصرالدين شاه در اين روزنامه به ذكر وقايع آب و هوا و انقلابات آسمانى پرداخته و در خلال نگارش آب و هوا به شرح وقايع آن روز كه بعضى در دارالخلافه الباهره طهران در عمارت ارگ سلطنتى گلستان ، يا به ديد و بازديد خانه رجال و مهمانى هاى اعيانى و بعضى از آن در ييلاقات اطراف طهران به شكار گذشته و در طول اين يك سال شاه سفرى به نمارستاق مازندران نيز داشت كه به شرح وقايع سفر و آب و هواى نمارستاق نیز اشاراتی دارد. از جمله مطالب ديگرى كه شاه به آن اشاره کرده، ستاره دنباله دار و پديده خورشيد گرفتگى است. به نظر می رسد، كتاب حاضر تنها كتابچه ی مستقل آب و هوا نگاری از این دست باشد چرا که در ساير مجلّدات تنهابه ذكر وقايع روزانه، وقايع جارى كشور و شرح سفرهاى داخلى و خارجى پرداخته و در خلال آنها سخن از آب و هوا نیز به میان آمده است. از این لحاظ این نسخه را می توان منحصر به فرد به شمار آورد.