بقای بعد از مغول: نزاری قهستانی و تداوم سنت اسماعیلی در ایران الفارسية 1424

حكيم سعدالدين بن شمس الدين نزاری قهستانی (١٣٢٠-١٢٤٧ / ٧٢٠-٦٤٥) كه از ناحيه قهستان در جنوب شرقی خراسان برخاست، هنوز كودک بود كه ويرانی و غارت زادگاه خود را به دست مغولان مشاهده كرد، شاعر عمده ي فارسي زبان اسماعيلي آغاز دوره ي بعد از الموت است. وي شايد يكي از نخستين پديدآورندگانی است كه قالب شعر را برای بيان، و اصطلاحات صوفيه را برای ابراز عقايد و انديشه های اسماعيلی خود، كه در اساس بازتاب تعاليم و آموزه های دوره ی الموت است، به كار برد. در واقع، آثار نزاری قهستانی قديمی ترين نمونه ی يک تلفيق ادبی ميان كيش اسماعيلی نزاری و تصوف در ايران است و از اين بابت، نماينده ی مرحله ی آغازين يک سنت جديد نزاری است كه تا روزگاری كه صفويان حكومت خود را در ٩٠٧ / ١٥٠١ در ايران مستقر ساختند، به نهايت پروردگی و كمال خود می رسيد.