هنر قلمزنی ایران: مفاخر امروز، ماندگاران فردا الفارسية 1394

قلم‌ زنی عبارت است از تزیین و کندن نقوش بر روی اشیای فلزی به ویژه مس، طلا، نقره، برنج و یا به عبارت دیگر ایجاد خطوط و نقوش به وسیله قلم با ضربه چکش و بر روی اجسام فلزی. قلم‌ زنی یکی از رشته‌ های هنرهای سنتی ایران است که در دسته بندی، در رده هنرهای صناعی و در گروه فلزکاری قرار دارد. امروزه برای قلم‌ زنی نخست داخل یا زیر ظرف یا سینی مورد نظر را که معمولاً از جنس نقره یا طلا است از محلول قیر و گچ پر می‌ کنند تا سر و صدای قلم کمتر به گوش برسد و همچنین مانع از سوراخ شدن ظرف در حین کار شود. سپس نقش مورد نظر را روی ظرف رسم کرده و قلم مناسب را انتخاب کرده و روی سطح ظرف قرار می‌ دهند و با چکش بر انتهای قلم می‌ کوبند تا شیارها و نقش‌ ها با تغییر شدت ضربه روی ظرف ایجاد شوند. قلم‌ های این هنر متنوع هستند و نام‌ های خاص خود را دارند مانند قلم سایه و قلم نیم‌ بر. پس از ایجاد نقش‌ ها ، قیر را جدا می‌ کنند و روی شیارها گرده زغال می‌ ریزند و روی ظرف را با روغن جلای سیاه می‌ پوشانند. به این ترتیب نقش‌ های قلم‌ زده شده به شکل خط‌ هایی تیره و مشخص دیده می‌ شود. با سرنوشته ای از استاد محمود فرشچیان (با کاغذ گلاسه و تصاویر رنگی)