حدائق السیر ( نیمۀ نخست سدۀ ٧ قمری ) الفارسية 1394

«حدائق السیر» از زمرۀ اندرزنامه‌ هایی است که با نام‌ هایی چون آداب الملوک و نصیحت‌ الملوک و تحفة الملوک و مانند آن‌ ها به زبان فارسی و عربی نوشته شده‌ اند. مؤلف این کتاب، نظام‌ الدین یحیی بن صاعد، در نیمۀ اوّل قرن هفتم هجری و در روزگار علاءالدین کیقباد اول (حک. ٦١٥-٦٣٤)، معروف‌ ترین پادشاه سلجوقی روم، می‌ زیسته و این کتاب را به او تقدیم کرده است. بیش تر مطالب حدائق السیر از کتب پیشینیان و از جمله آداب الملوک ابومنصور ثعالبی (م. ٤٢٩ ق) اخذ و اقتباس شده و حتی در تنظیم ابواب و انتخاب بیش تر عناوین نیز این کتاب مورد توجه مؤلف بوده است، اما شرح و بسط مطالب، با شگردهای خاص نثر فنی، از جمله امثال و اشعار عربی و فارسی، ساخت و صورت کتاب را گونۀ دیگری بخشیده است. از تازگی‌ های کار مؤلف حکایات تازه و نامکرری است که به مناسبت، در تأیید سخن خود، از این جا و آن جا نقل کرده است. همچنین سابقۀ نویسنده در کارهای دیوانی و آشنایی با عوامل حکومتی و آداب کشورداری همانندی‌ هایی میان کتاب حاضر و سیر الملوک خواجه نظام‌ الملک طوسی (م. ٤٨٥ ق) به وجود آورده است و آن را از نظر شناخت نوع رفتار حکومتیان و میزان سلامت نظام دیوانی عصر خود حائز اهمیت کرده است. نثر حدائق السیر، برخلاف کتاب‌ هایی مانند نصیحت الملوک و سیاست‌ نامه، که نزدیک به زبان گفتار نوشته شده‌ اند و در آن‌ ها نویسنده کمتر کوشیده است که سخن خود را به عبارات و اشعار عربی بیاراید، نثری فنی و از نمونه‌ های ادیبانۀ نیمۀ اول قرن هفتم است. زیر نظر: محمد پارسانسب، معصومه اسدنیا، مریم سیدان