مقدمه ای بر تاریخ گرافیک در ایران الفارسية 1393

«می‌ گویند اختراع چاپ از عوامل اصلی پیدایش رنسانس در ایتالیا و سر‌آغاز تمدن جدید در اروپا بوده است. اگر همین تصور را در مورد ایران به‌ کار بریم و آغاز تجدد و بیداری ایرانیان را در قرن نوزدهم از پیامدهای صنعت چاپ بشماریم، اغراق نکرده‌ ایم...» پیش‌ گفتار کتاب «مقدمه‌ ای بر تاریخ گرافیک در ایران» با این خطوط آغاز شده و در ادامه «پرویز تناولی» از آشنایی خودش با «چاپ سنگی» در ایران، تلاش برای یافتن نمونه‌ های به‌ جا مانده و تدوین کتاب نوشته است. او تأکید می‌ کند که تاریخ گرافیک ایران را می‌ توان با این آثار بررسی کرد و نباید به ۴۰-۵۰ سال اخیر بسنده کنیم. فصل اول با‌ عنوان «چاپ در ایران» به تاریخچه ی این صنعت می‌ پردازد و با پاراگرافی از سفرنامه «شاردن» درباره ی علاقه ی مردم این سرزمین به چاپ آغاز شده است: «ایرانیان علاقه ی وافری دارند که صنایع چاپ در کشورشان پدید آید و به فواید و ضرورت آن کاملا" پی برده‌ اند. معهذا کلا" کسی پیدا نمی‌ شود که چاپخانه به‌ وجود آورد...»؛ ولی نگارنده این نظر را رد می‌ کند و می‌ گوید: «به‌ رغم گفته ی شاردن، حدود چهل سال پیش از درخواست او صنعت چاپ به ایران آمده بود، اما شعاع عمل بسیار محدود بود...». در بخش «چاپخانه‌ ها» از تعداد و محل آن‌ ها نوشته شده و این‌ که به شکل عجیب و تأسف‌ انگیزی حتی یکی از آن‌ ها یا ابزار و سنگ‌ های بزرگ شان باقی نمانده است. توصیف دقیق «جعفر شهری» درباره ی یکی از چاپخانه‌ های سنگی و تصاویر طراحی شده‌ ای که تأیید نوشته ی اوست، در این فصل آمده‌ اند. در فصل‌ های بعد با عناوین «ناشر و تیراژ کتاب»، «روزنامه»، «تجددگرایی و کالاهای خارجی»، «بسته‌ بندی»، «پوسترهای مذهبی»، «اثرات چاپ سنگی بر دیگر هنرها» تاریخ چاپ سنگی ایران بررسی شده است. بخش عمده‌ ای از کتاب به تصاویر رنگی و سیاه و سفید با کیفیتی از صفحات کتاب‌ ها، روزنامه‌ ها، پوسترها و... - که به روش سنگی چاپ شده‌ اند - اختصاص دارد. کتاب «مقدمه‌ ای بر تاریخ گرافیک در ایران»، پژوهش ارزشمندی است که خواندن آن و دیدن تصاویرش برای همه ی علاقه‌مندان هنر جذاب خواهد بود. (با کاغذ گلاسه)