Nasr-i guftārī-i Tājīkān-i Bukhārā (afsānahʹhā, qiṣṣahʹhā, rivāyatʹhā): Tadzjikiska (persiska) 1397

در مجموعۀ حاضر که حاصل پژوهش‌ های پروفسور روشن رحمانی، پژوهشگر اهل تاجیکستان، در طی سال‌ های ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰ میلادی است، سه نوع ادبیات عامه آورده شده است: ۱. افسانه‌‏ ها؛ ۲. قصه ‏‌ها؛ ۳. روایت‏‌ ها. اکثر متن ‏‌های نثر شفاهی را در بخارا «شُگ = شُک، اُشُگ، افسانه، قصه، مَتَل یا حکایه» می ‎‏نامند. امروزه، با وارد شدن وسایلی چون رادیو، تلویزیون، ویدئو و غیره، خواندن افسانه و گفتن شُگ در میان تاجیکان بخارا بسیار کم شده و شاید تنها شمار اندکی از پیرزنان و پیرمردان ۶۰ تا ۹۰ ساله، و گاه میانسالان و جوانان، رسمِ افسانه ‏‌گویی بخارائیان ادامه داشته باشد. ضمن این که آن افرادی که هنوز در قید حیات‌ اند این افسانه‏‌ ها را در خردسالی شنیده‌ اند و بعضی از آن‌ ها را در یاد دارند. ضرورت گردآوری و نشر این افسانه‌ ها از همین‌ جا معلوم و مشخص می‌ شود. کتاب نثر گفتاری تاجیکان بخارا (افسانه‌ ها، قصه‌ ها، روایت‌ ها) با همین هدف تدوین و منتشر شده است. این مجموعه با مقدمه‌ ای از شادروان محمدجان شکوری، عضو پیوستۀ فقید فرهنگستان زبان و ادب فارسی، آغاز می‌ شود. پس از آن مقدمه‌ ای مفصل در باب پژوهش انجام‌ گرفته و گویش و لهجۀ تاجیکان بخارا، به قلم دکتر روشن رحمانی آمده است. در ادامه بخش‌ های افسانه‌ ها ( شامل ۲۹ افسانه)، قصه‌ ها (شامل ۸ قصه) و روایت‌ ها (شامل ۲۶ روایت) دیده می‌ شود. توضیحات و لغت‌ نامه، بخش‌ های پایانی این کتاب را تشکیل می‌ دهند.