Safarnāmah-i Lāyārd yā mājarāʹhā-yi avvalīyyah dar Īrān: Persiska (Farsi) 1367

کتاب حاضر ترجمه ی سفرنامه ی یکی از دیپلمات های معروف انگلیسی به نام سر اوستن هنری لایارد است. لایارد متعلق به یک خانواده ی سرشناس پروتستان فرانسوی الاصل است که نیاکان او در قرون گذشته به انگلستان کوچ کرده اند و در خاور شهر کنت اقامت گزیدند و بعدها به فرمان ملکه الیزابت اول در کلیسای جامع کنتربری به خدمت اشتغال جستند. سفرنامه ی لایارد صرف نظر از قضاوت مغرضانه اش درباره ی اختلاف مرزی ایران و عثمانی از حیث کیفیت مطلب و محتوی یکی از معتبرترین اسناد تاریخی دوران قاجاریه است. او اوضاع سیاسی، نظامی، اقتصادی، اجتماعی و اداری و همچنین سیستم و نظام مالیاتی کشور و رابطه ی مردم با حکومت و فشار بی رویه ی حکام دولتی بر سکنه ی محلی و حتی وضعیت معیشتی و آداب و رسوم و سنن محلی و عقاید مذهبی و باورهای ملی بخشی از مردم کشور ما را با دقت و ظرافت خاصی شرح می دهد.