Rūznāmahʼi khāṭarāt-i Nāṣir al-Dīn Shāh-i Qājār ( az Rabī’ al-Avval 1308 tā Rabī’ al-Sānī-i 1309 Q ): Persiska (Farsi) 1398

به کوشش: مجید عبد امین و نسرین خلیلی (به انضمام سفرنامۀ لار، شهرستانک و کلاردشت) این کتاب حاصل استنساخ یکی از چندین آلبوم موجود در مرکز اسناد تاریخی کاخ گلستان است که در آن، ناصرالدین ‌شاه به شرح وقایع روزانۀ خود در دورۀ زمانی از ربیع ‌الاول ١٣٠٨ تا ربیع ‌الثانی ١٣٠٩ ق. می ‌پردازد. بخش عمدۀ کتابت این آلبوم توسط سه تن از نزدیکان ناصرالدین ‌شاه، یعنی حاجی ابوالحسن‌ خان فخرالملک، میرزا مهدی ‌خان غفاری آجودان مخصوص، میرزا احمد خان مشیر حضور صورت گرفته است. در این میان تحریر و حاشیه‌ نویسی بخش ‌هایی از کتاب نیز توسط شخص شاه انجام شده است. ناصرالدین‌ شاه، در راه بازگشت از سفر سوم فرنگستان و در هنگام خروج از شهر بوداپست مجارستان، دفتر خاطرات روازنۀ جدیدی را دست می ‌گیرد که این دفتر را تا زمان ورود به طهران و سپس عزیمت به شهرستانک و سلطنت ‌آباد و سپس به ورجین و حیدرآباد به قصد شکار و تفرج ثبت و ضبط کرده است. سپس‌ از شب سوم ربیع‌ الاول ١٣٠٨ ق. دفتر خاطرات حاضر را در دست گرفته و در محل اطراق برلیان کاخ گلستان طهران، شروع به نگارش این روزنامۀ خاطرات نموده است. این جلد از خاطرات روزانۀ ناصرالدین ‌شاه، در اوایل ربیع ‌الثانی سال ١٣٠٩ ق. پایان یافته است. در این مجلد از روزنامۀ خاطرات ناصرالدین‌ شاه، علاوه بر شرح مفصلی از وقایع روزانه از قبیل شکار و تفرج ‌های شاهانه، شرح مسافرت به لار، شهرستانک و کلاردشت، به بسیاری از گزارش‌ های دست اول مملکتی و اجتماعی از قبیل عزل و نصب‌ های دولتی و اوضاع اجتماعی و آب و هوایی نیز پرداخته شده است. یکی از مهم ‌ترین بخش‌ های این کتاب، وقایع مربوط به انتشار شب‌ نامه‌ های ضد حکومتی و اتفاقات منتج از این اعمال است که می ‌توان آن را پیش‌ زمینه‌ ای برای وقایع رژی تنباکو دانست. اهمیت این گزارش ‌ها دو چندان می ‌شود، هنگامی که این وقایع از زاویۀ دید شخص اول مملکت نگریسته شود.