سپهر عمومی: روایتی دیگر از سیاست فارسی 1388

«سپهر عمومی» مفهومی است که در دو دهه اخیر مباحث زیادی را در پیوند با دموکراسی و جامعه مدنی برانگیخته است. این مفهوم در جامعه فکری و سیاسی ایران در یک دهه اخیر به طور روزافزونی به کار گرفته شد، اما به نظر می‌آید که هم‌چنان غیرواضح و در همان حال ساده می‌نماید و اغلب به نحوی نه چندان اندیشیده و ژرف مورد توجه و استفاده قرار می‌گیرد. نگارنده در نوشتار حاضر، روش ساختن این مفهوم را با رجوع به دو متن برجسته یعنی «وضعیت انسانی» اثر آرنت و «دگرگونی ساختاری سپهر عمومی» اثر هابرماس هدف قرار داده است. در سخن پایانی کتاب می‌خوانید: «آرنت قلمرو عمومی را در متن فلسفه سیاسی مطرح می‌کند و هابرماس، سپهر عمومی را به عنوان یک نظریه اجتماعی، پیش‌شرط یک نظام دموکراتیک می‌داند. هم آرنت و هم هابرماس قلمرو عمومی و سپهر عمومی را در نسبتی با ویژگی‌های درآمیخته با کرامت و ارزش انسان تعریف می‌کنند، به نحوی که در مباحث آنان در آرنت بیش‌تر و در هابرماس کم‌تر انسانیت (اخلاق و فضیلت) و سپهر عمومی با یک‌دیگر پیوند می‌یابند. در نگاه هر دو، وجه متعالی و اخلاقی و انسانی در سپهر عمومی یا قلمرو عمومی امکان بروز می‌یابد و انسان خود می‌تواند سازنده سپهر و قلمرو عمومی باشد».