بلوچستان در دانشنامه ایرانیکا: مقالاتی درباره تاریخ، فرهنگ و هنر مردمان بلوچ فارسی 1398

بلوچستان، منطقه ‌ای قدرنادیده است. غنی از هنر است و فرهنگ و شعر و موسیقی و جز این، تاریخی کهن به درازای زیست بشر در این نقطه از جهان دارد اما چون لابد در شرقی ‌ترین نقطه ایران است و گرفتار هزار و یک جور ماجرای ناخواسته طی قرون معاصر، مغفول واقع شده است. نخستین مجلد از یک مجموعه‌ بیست ‌و دو جلدی درباره ی جنوب ‌شرقی ایران، «بلوچستان در دانشنامه ایرانیکا» نام دارد که مشتمل بر «مقالاتی درباره تاریخ، فرهنگ و هنر مردمان بلوچ» است و زیرنظر محسن شهرنازدار فراهم آمده است. «دانشنامه ایرانیکا معتبرترین و جامع‌ ترین مرجع پژوهش درباره تاریخ و فرهنگ ایرانِ پیش و پس از اسلام به زبان انگلیسی است و نه‌ تنها نمونه و نظیری در میان پژوهش‌ های ایران‌ شناسی ندارد، بلکه پیرامون فرهنگ و تاریخ سرزمین‌ های غرب آسیا نیز اثری مشابه آن منتشر نشده است. ارجاعات روشمند با رعایت تقدم و تاخر نقل‌ قول‌ ها و بر اساس اهمیت منابع، در کنار کتاب‌ شناسی دقیق و مستند هر مدخل، دانشنامه ایرانیکا را به منبعی ارزشمند و در عین حال بی‌ طرف در مطالعات ایران‌ شناسی بدل کرده است. اهمیت دیگر ایرانیکا در نگاه فراگیر به مفهوم فرهنگ ایرانی است که سپهر اندیشه و خرد ایرانی را در گستره تاریخی و جغرافیایی بسیار وسیعی جست ‌و جو و بازخوانی می‌ کند و ویژگی ‌های بارز تمدن ایران را، علاوه بر ادوار باشکوه تاریخ این سرزمین، در پرتو تنوع فرهنگی و قومی ایران نیز می ‌بیند. رویکردی که نتیجه نگاه علمی، عمیق و بی‌ طرف پایه ‌گذارِ دانشنامه ایرانیکا، دکتر احسان یارشاطر (۱۲۹۹-۱۳۹۷) و همکاران او بوده است. تنوع دیدگاه‌ ها و رویکردهای متفاوت پژوهندگان و نویسندگان این دانشنامه بر اهمیت مداخل ایرانیکا افزوده است. به ‌طوری‌ که می ‌توان پاره ‌ای از مداخل مربوط به یک موضوع را کنار یکدیگر آورد و منبعی متنوع و درعین‌ حال منسجم از آن موضوع فراهم کرد. تا کنون ترجمه این دانشنامه سترگ به زبان فارسی با همین رویکرد صورت گرفته و مجموعه ‌ای از مداخل آن به شکل موضوعی به فارسی برگردانده شده است.»