علیه ایده آلیسم: دو مقالۀ فلسفی فارسی 1395

مراد فرهادپور در این کتاب برای ترجمه دو مقاله از تئودور آدورنو - فعلیت فلسفه و نقد فلسفه خاستگاه - و یک یادداشت از بنیامین اسنو در شرح یکی از مقالات را انتخاب کرده است. « مهم ترین وجه مشترک دو مقالۀ آدورنو نقد ریشه یی تفکر ایده آلیستی و منطق اینهمانی است؛ و همین امر نیز دلیل اصلی گزینش و انتشار آن ها در قالب یک کتاب واحد است.» حساسیت آدورنو نسبت به آن چه «تکبر فلسفه» می نامد او را به نقد ایده آلیسم و تفکر مبتنی بر منطق اینهمانی (identity-thinking) سوق داد. نزاع آدورنو با ایده آلیسم در اصل نزاع با این توهم است که « قدرت تفکر برای فراچنگ آوردن تمامیت امر واقع کافی است. » در این جا منظور از ایده آلیسم طیف وسیعی از مکاتب و جهان بینی هایی است که در پی «نوعی اصل یا خاستگاه به مثابه امر نخستین یا مبنایی برای تبیین فلسفی جهان» می گردند و «می کوشند تا هر آن چه هست را به یک اصل نخستین یا مخرج مشترک فروکاهند که صرف نظر از نامش (ماده، روح، فاکت، وجود، آگاهی استعلایی و...) چیزی جز مفهومی در ذهن آدمی نیست.» از این رو او در نقدش نه فقط ایده آلیسم آلمانی بلکه پوزیتیویسم منطقی، جامعه شناسی معرفت، پدیدار شناسی هوسرل و هستی شناسی بنیادین هایدگر را به چالش می کشد.