مفتاح فتوحات (گلشن راز شبستری) فارسی 1393

این کتاب که از چهار بخش تشکیل شده است و در هر بخش چند فصل به رشته تحریر در آمده در واقع تلاشی برای نمایش دادن گلشن راز شبستری است. در بخش اول نویسنده سعی کرده است که ابن عربی را از نگاه شبستری بیان کند. در فصل نخست بخش اول یعنی مدخل این کتاب می‌ خوانیم: «یکی از مسائلی که درباره ی شیخ محمود شبستری، مطرح است و جای بحث و بررسی دارد چگونگی و میزان تأثیر ابن عربی و اندیشه‌ های عرفانی او در شیخ محمود است. در این مورد اختلاف نظر هست. عده‌ ای می‌ گویند عرفانی که در گلشن راز مطرح شده، چکیده ی عرفان ابن عربی است و برخی قائلند که شیخ بسیار بیش از آن که تحت تأثیر محی‌ الدین باشد، متأثر از عرفان عاشقانه ی عطار نیشابوری است.» نویسنده در بخش دوم به ساختار گلشن راز می پردازد و در فصلی از فصول این بخش به این نکته که شبستری به ویژه در گلشن راز به شدت تحت تأثیر عرفان ابن عربی است تأکید می کند و می گوید: اکنون جای این پرسش است که سهم شبستری در تکوین گلشن راز چیست؟ اگر به شدت متأثر از ابن عربی است و افکار او در گلشن راز موج می زند، آیا می توان گفت که شیخ محمود صرفا" نقش ترجمان را دارد؛ یعنی آرای محی الدین را از عربی به فارسی ترجمه کرده و در قالب شعر ریخته است؟ نویسنده در بخش سوم به وحدت وجود می پردازد که در آن به ضرورت بحث از وحدت وجود، تفاوت وحدت وجود و وحدت شهود، وحدت وجود و خیال، نظریه ی تقلید از خدا، عقلانیت خیالی و عدم، آیینه هستی می پردازد. در بخش چهارم نیز به وضع و دلالت الفاظ می پردازد که خود شامل رابطه ی لفظ و معنا، تنزل و تمثل، تأویل و تمثیل است. وی می نویسد: سخن شبستری این است که در قوس صعود و در جریان سلوک به سوی حقیقت هستی، و بازگشت به اصل و مبدا، زبان اهل دل، زبان تمثیل و تشبیه و «مانندی» است: چو اهل دل کند تفسیر معنی/ به «مانندی» کند تعبیر معنی.