رباعیات خیام و سویه ی تمثیلی تجدد فارسی 1400

خیام در خوانشِ تمثیلی خود از تاریخ و فرهنگِ ما، گویی همدلیِ نابه‌هنگامی با والتر بنیامین، منتقدِ فرهنگیِ مدرنیته دارد. تمثیلِ کوزه‌ ای که کوزه‌گرِ دهر بر زمین می زَنَدش، تکه‌های آن به طبیعت بازگشته و در نیروی حیات‌شان همچنان خاطره‌ی انسان و تجربه‌ی او را با خود دارند، با فلسفه ی تاریخِ بنیامین به انطباقِ حیرت‌آوری می‌رسد. انعکاسِ تصاویرِ حیات و تاریخ و تلاش برای به خاطرآوردنِ طعمِ تجربه‌ها و زمان‌های از دست‌ رفته در زبان شاعرانه‌ی خیام، یادآورِ تصاویرِ دیالکتیکی بنیامین است. گویی خیام در نقشِ رستگاری‌ بخشِ نورِ بی‌ رمقِ در هم شکستگان و درگذشتگان ظاهر می‌شود و مهم‌تر آن که با زبانِ رباعیات آن‌ها را به آینده مخابره می‌کند. تمثیل‌هایی را که خیام از گذشته به آینده منتقل کرده است می‌توان همچنان در زمانِ حال به کار گرفت. این خاصیتِ تمثیل است که چونان دوره‌ گردی، گَردِ تجربه از هر چیز و هر جا بر سیمایش نشسته، آن را در خود ثبت می‌کند و به انتظارِ مورخ «دوره می‌کند شب را و روز را، هنوز را». این کتاب به‌ واسطه‌ی برخی متونِ مرتبط با اندیشه‌ی خیامی و با بهره‌گیری از فلسفه‌ی تاریخِ والتر بنیامین سویه‌ی تمثیلیِ تاریخِ ما تا آستانه‌ی تجدد را بازخوانی می‌کند.