Tarāzhadī-i tārīkhī-i mashrūṭīyyat ( rawshanfakrī, rawḥānīyyat va zanān ): Persian 1399

تراژیک نامیدن مشروطیت یعنی این که خواننده با مطالعه مسائل و مصائب آن زمان و شرح روایت های قهرمانان، مبارزان، زنان، روشنفکران و روحانیان، که شرکای اصلی انقلاب مشروطیت بودند برانگیخته و دچار نوعی ترس و شفقت به گونه ای توامان شود. انقلاب مشروطیت همان تغییر بنیادینی است که انسان تحول خواه مشروطه طلب با تمام توان هواخواه اش است. گویا انسان ایرانی دوران مشروطیت نقشی به جد تاثیرگذار در جهت نقادی هر آن چه تلنبارگی بر شانه هایش سنگینی کرده را دارد. او می رود تا به مثابه انسان تراژیک مختصات تراژدی تاریخی را با محوریت قهرمانی بریده از جهان رمزی و اسطوره ای ثبت کند. اما نکته اساسی شراکت دیگر اقشار و اقوام در رسیدن او به پیروزی است. البته پایه اصلی همیشه در تنهایی انسان تراژیک نهاده شده است. اما می بایست در نظر داشت که تاریخ و فرهنگ ما مملو از تابوها و کاریزماها یعنی اصول و مبانی و مفروضات پیشین و نیز شخصیت های نقدناپذیر است. در جای جای این فرهنگ خطوط قرمز عبور ناکردنی دیده می شود تا آن جا که باید گفته شود نقد ناپذیری به منزله یکی از مهم ترین وجوه سنت و تاریخ ما جلوه می کند.