Kashf-i Zihn: Kashf-i Nishāngān-i Rīkhtār-i Zihn-i Īrānī: Persian 1403

کتاب «کشف ذهن: کشف نشانگان ریختار ذهن ایرانی» اثر حاتم قادری، به تحلیل ساختار ذهن ایرانی از منظر تاریخی، فرهنگی و اجتماعی می‌پردازد. قادری در این اثر سعی دارد نشان دهد که ذهن ایرانی، برخلاف دیدگاه‌های ذات‌گرایانه، محصول تعاملات پیچیده تاریخی، فرهنگی و اجتماعی است. او تأکید دارد که باید ذهن ایرانی را در بستر تحولات تاریخی و اجتماعی آن تحلیل کرد، به ویژه با توجه به تغییرات فرهنگی و سیاسی که در طول تاریخ ایران رخ داده است. در این کتاب، «کشف» به معنای درک و کشف ابعاد پنهان ذهن ایرانی است. قادری معتقد است که ذهن ایرانی از ویژگی‌های خاصی برخوردار است که آن را از سایر فرهنگ‌ها متمایز می‌کند. این ویژگی‌ها شامل نگاه پیچیده و چندلایه به تاریخ، فرهنگ و سیاست است که بر اساس تحولات تاریخی و تعاملات با دیگر تمدن‌ها شکل گرفته است. قادری برای تحلیل این ساختار ذهنی از تئوری‌های مختلف روانشناسی، جامعه‌شناسی و فلسفه بهره می‌برد. یکی از محورهای اصلی کتاب نقد ذهنیت ایرانی در مواجهه با مدرنیته است. قادری بیان می‌کند که ذهن ایرانی در برابر مدرنیته با شک و تردید روبه‌رو شده و این امر موجب مقاومت در برابر تغییرات و نوآوری‌ها شده است. به گفته او، این مقاومت باعث شده تا مفاهیم مدرن به‌طور سطحی پذیرفته شوند و ایران نتوانسته است به‌طور کامل به چالش‌های مدرنیته پاسخ دهد. قابلیت دیگر کتاب، توجه به تحلیل تاریخ ایران و چگونگی پاسخ‌دهی ذهن ایرانی به مسائل اجتماعی و سیاسی است. قادری در این راستا به‌ویژه به تأثیر انقلاب‌ها و تحولات سیاسی بر ساختار ذهنی ایرانیان اشاره دارد. او معتقد است که ذهن ایرانی به‌طور خاص در دوره‌های مختلف تاریخی به مسائل سیاسی واکنش‌های خاصی نشان داده است. کتاب «کشف ذهن» در محافل علمی و فرهنگی استقبال خوبی داشته و نقدهایی نیز به آن وارد شده است. برخی از این نقدها بیشتر به دیدگاه‌های انتقادی قادری نسبت به ذهنیت ایرانی و مواجهه آن با تحولات اجتماعی و سیاسی مربوط می‌شود. این کتاب به‌ویژه برای محققان و دانشجویان حوزه ایران‌شناسی و علوم اجتماعی به عنوان منبعی غنی و معتبر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در نهایت، کتاب «کشف ذهن» اثری جامع و تحلیل‌گرانه است که به درک عمیق‌تری از ذهن ایرانی و تأثیرات آن بر جامعه و تحولات تاریخی ایران کمک می‌کند.