Mashrūṭah-i Gīlān: Persian 1368

تاریخ ایران ما، تاریخی سرراست و دست‌نخورده نیست. ما با تاریخی مواجه هستیم که بسیار ناخالصی داشته و همچنین بسیاری نقاط تاریک، آن را دچار مشکل می‌کند. اما امروزه ما در یک چیز تردید نداریم و آن اینکه ما به مرور زمان عقب ماندیم. اما تاریخی درخشان داریم. چه کسانی این تاریخ را به ما نشان داده‌اند؟ بی‌شک سهم مستشرقین در شناختن این تاریخ به ما بسیار بیشتر از هر ایرانی دیگری بوده است. هـ. ل. رابینو از 31 اکتبر 1906 برابر با 1324 هجری قمری به سمت ریاست بانک شاهنشاهی‏ رشت انتخاب شد. اما حضور او در این مسوولیت طولانی نشد بلکه کارش گسترده‌تر شده و به امور دیگری پرداخت. به این صورت که از 17 آوریل 1907 به سمت رسمی نایب کنسول و سپس کنسول انگلیس در گیلان منصوب شد. مدت اقامت هـ ل. رابینو در گیلان حدود شش سال طول کشید اما او روی هم رفته حدود 17 سال در ایران ماند. از این مدت پنج سال در تهران و شش سال در گیلان و بقیه را بطور پراکنده در دیگر جاهای دیگر ایران از جمله کرمانشاه، مشهد، قم و... سپری کرد. او سال‌ها بعد از حضور خود در گیلان، یادداشتی درباره حضور خود در گیلان نوشت. البته نوشته او بیشتر اشاره به آثار مکتوبی دارد که نوشته است. اما به هر حال شرح حال جالب و دست اولی است که به قلم خود او نوشته شد. مقاله رابینو درباره خودش در مجله «روزگار نو» چاپ لندن، شماره چهار سال سوم درج شد. رابینو آنچه به جوان ایرانی می‌آموزد بسیار جالب توجه است