Manāhaj al-Ṭālabīn fī Maʻāraf al-Ṣādaqīn: Persian 1396

علاء قزوینی از نویسندگان و شاعران شیعی‌ مذهب سدۀ ٨ ق. است. وی در تألیف این کتاب (٧٧٨ - ٧٧٩ ق.) که تاریخ جامع و کاملی از ابتدای خلقت جهان تا زمان حیاتش در زمان شاه شجاع مظفری است، به منابع مهم تاریخی، ادبی و تفاسیر گوناگون عربی و فارسی رجوع کرده است. مؤلف در اثر خود، از امیرالمؤمنین (ع) ده‌ ها بار یاد کرده و در جاهای مختلف از ائمه‌ اطهار(ع) سخنانی آورده، به گونه‌ ای که از هر یک از دوازده امام دست‌ کم یک بار حدیث یا روایتی نقل شده است. از خلال کتاب می‌توان پی برد که علاء قزوینی، تسلط فراوانی بر آیات و روایات و کتاب‌ های تاریخ داشته است و همچنین تسلط فراوان بر زبان عربی و ادبیات فارسی و عربی و آشنایی‌ اش با عالم عرفان و تصوف نیز آشکار است. این کتاب، یکی از کهن‌ ترین منابعی است که ابیاتی از شاهنامه و قسمت‌ هایی از متون فارسی دیگر مانند تاریخ سیستان را در خود ثبت کرده است که این امر به غنای ادبی و اصالت اثر ـ در کنار سایر ارزش‌های تاریخی آن ـ می‌ افزاید. وجه دیگری از اهمیت این کتاب، باب بیست و دوم از قسم دوم آن است که « در نوادر و امثال متنوقه و حکایات متفرقه » نامیده شده است. در این باب، ریشه و داستان برخی از امثال عربی، به فارسی نقل شده است ( تقریباً همه از مجمع‌ الامثال میدانی ) و سپس برخی از امثال عربی با معادل فارسی آن آورده شده است. این باب برای تحقیق درباره امثال و حکم فارسی مفید است. از سایر ویژگی‌ های ادبی این کتاب، می‌توان به آوردن اضافه‌ های تشبیهی، سجع و مزدوجات، استشهاد فراوان به قرآن کریم و احادیث نبوی و آوردن عبارات عربی در متن، تنسیق صفات، تضاد، تکرار و جناس و استفاده از برخی واژگان کم‌ کاربردتر فارسی و یا استفاده از شکل کهن‌ تر واژه‌ ها اشاره کرد.