Vāpasīn junbash-i qurūn-i vusṭāyī dar dawrān-i faʼudāl: Persian 1397

«مخالفان انقلابی فئوداليسم در تمام دوران قرون وسطی وجود داشتند و مبارزات آنان به مقتضای زمان، غالباً به شكل عرفان، الحاد آشكار و يا قيام های مسلحانه تجلی می نمود. در مرز نيمه ی اول و نيمه ی دوم قرن نوزدهم ميلادی، تحولاتی در انديشه ی مذهبی و تفكر در ايران روی می داد كه به نام «مكتب شيخيه» شهرت دارد. اين تحول كه در آغاز در انديشه ی مذهبی و عرفانی شكل گرفت سرانجام در سير تكاملی، خود به «جنبش بابيان» يعنی يك جنبش اجتماعی منجر شد. بنابر يك تعريف جامع، اين جنبش در مرز بين جامعه ی كهن فئودالی و انحطاط و تجزيه ی سريع آن قرار دارد و خود يكی از عوامل اين انحطاط و تجزيه ی سريع است. در اين جنبش به شكل بسيار مهمی، آن گذار عظيم تاريخی از جامعه ی سنتی به جامعه ی در حال پيدايش منعكس است كه «باب» (علی محمد شيرازی) ايدئولوگ دينی آن بود.» «ويژگی اين جنبش در حالت مرزی آن است كه در عين شباهت كامل به جنبش های الحادآميز قرون وسطايی، برخی هسته های جنبش های غير مذهبی سوداگری بعدها را نيز با خود دارد. به ديگر سخن، در جنبش بابيان هم شعارهای قيام های مساوات گرايانه ی دهقانان قرون وسطايی و هم برخی شعارهای مورد پسند سوداگری انعكاس يافته است. بدين سان در اين جنبش، عناصر قرون وسطايی قيام های دهقانی و فقرای شهری و عناصر قيام های دموكراتيك و ليبرال دوران آغاز شونده، با هم درآميخته ...