Dard-i dil (Taḥrīr-i nawvīn-i Nafsat al-maṣdūr): Persian 1391

تحلیل، توضیح و تعلیق: دکتر منصور ثروت. نفثةالمصدور، تاریخ است یا خاطرات و یا شکوه نامه؟ در هر رده ای که حساب کنید اثری است نفیس و تأثیرگذار از منشی سلطان جلال‌ الدین خوارزمشاه، در یکی از بحرانی‌ ترین لحظات تاریخ ایران. دورانی که حمله‌ ی مغول نه تنها مرگ آخرین شاه سلسله‌ ی خوارزمشاهی را رقم زد؛ بلکه آثار فرهنگی و نشانه‌ های تمدن را نیز محو کرد و موجب مرگ، اسارت و دربدری مردمان این سرزمین شد. شهاب الدین محمد بن احمد علی بن محمد منشی خرندزی زیدری نسوی، معروف به محمد زیدری، یا شهاب زیدری یا شهاب‌ الدین نسوی و یا زیدری مطلق، یکی از نویسندگان بسیار معروف و منشیان بزرگ نیمه‌ ی اول قرن هفتم هجری است. نفثةالمصدور و سیرت جلال‌ الدین مینکبرنی دو اثر از آثار ممتاز محمد منشی است که اولی به فارسی و دومی به عربی است و هر دو کتاب مربوط است به شرح احوال و ماجراهای آخرین سلطان خوارزمشاهیان یعنی جلال‌ الدین. ظاهرا" نفثة المصدور به سال ٦٣٢ تألیف شده است، علی الظاهر نویسنده پس از قطع امید از وصول به سلطان در ٦٢٨ قمری به میافارقین می‌ رود. چهار سال چشم به راه دریافت خبری از سلطان باقی می‌ ماند و آن گاه که می‌ فهمد پادشاه فوت کرده است، از شدت تأثر این رساله را می‌ نویسد.