Īrān dar guzar-i rūzgārān: Persian 1393

«ایران در گذر روزگاران» شامل گفت‌ و گوهای مسعود لقمان با «ماشاالله آجودانی، داریوش آشوری، عبدالمجید ارفعی، مرتضی ثاقب‌ فر، جلال خالقی‌ مطلق، علی میرفطروس و عباس میلانی» است. این کتاب با تاریخ باستان ایران آغاز می‌ شود، با شاهنامه، تاریخ میانه را پشت سر می‌ نهد و با بررسی مشروطه و عصر رضاشاهی و در فرجام، ملی‌ شدن صنعت نفت، گام به دوران معاصر می‌ گذارد. افزون بر این‌ ها، به بهانه‌ نگاهی به زندگی‌ پژوهشگری نام‌آشنا، با زیست یکی از نخبگان و آن چه بر او در دوران پهلوی دوم و پس از انقلاب رفته است، آشنا می‌ شویم و در پایان با بررسی رویارویی زبان فارسی با دنیای مدرن، گفت‌ و گوها به پایان می‌ رسد؛ بی‌ آن که به گفته‌ ی نویسنده‌ کتاب پرسش‌ ها پایانی گیرد! مسعود لقمان درباره ی این کتاب می‌ گوید: «ایران در گذر روزگاران»، داستان جست‌ و جوی من برای فهم بهتر تاریخ و فرهنگ سرزمینی است که در آن بالیده‌ ام و هستی خویش را وامدار آن هستم. در این جست‌ و جو، کوشیده‌ ام با پرسش از فرزانگانی که در حیطه‌ ی موضوع‌ های طرح‌ شده، سرآمد زمانه‌ ی خویش‌ اند، به بینشی ژرف‌ تر برای فهم‌ بهتر تاریخ ایران دست یابم و دیگران را نیز در این معنا سهیم کنم. تلاش شده است تا پرسش‌ ها، نه به قصد چالش و به رخ کشیدن دانش، بلکه برای فهم بهتر و کسب بینشی ژرف‌ تر پرسیده شود و پاسخ‌ ها نیز پرسش‌ مدار باشد؛ چرا که بر این باورم، بیش از آن که نیاز به پاسخ‌ داشته‌ باشیم، نیازمند پرسش‌ های درست هستیم.