Āshnāyī bā mabānī-i shabīhʹkhavānī: bih ̤zamīmah-i taʻzīyah-i āzmūn-i Sīyāvash: Persian 1396

تعزیه در لغت به مفهوم عزاداری است، اما اصطلاحاً به نوعی از نمایش گفته می ‌شود که با استفاده از حرکت، موسیقی، آواز و صحنه ‌آرایی به نمایش وقایع کربلا و حوادث قبل و بعد از آن می ‌پردازد و از گذشته تا به امروز به منظور بردن اجر و ثواب اخروی برگزار می‌ شود، چرا که در احادیث نقل شده از ائمه شیعه، مکرر بر ثواب گریستن بر مصائب امام حسین (ع) تأکید شده است. تعزیه‌ نویس اگرچه دانای کل است، اما بخش قابل توجهی از آنچه که مخاطب باید بداند از قبیل معرفی اشخاص و مکان و زمان و... را نه از زبان خود بلکه از زبان اشخاص و مخلوقات بازی روایت می‌ کند. در این شیوه از نمایشنامه‌ نویسی که گونه ‌ای از نمایش روایی است، تعزیه‌ پرداز به جای نوشتن دستور صحنه و شرح عمل و عکس ‌العمل اشخاص و مخلوقات بازی، کلام و گفت ‌و گو میان آن‌ ها را به گونه ‌ای تنظیم و تحریر می ‌کند که مخاطب متوجه می ‌شود، کیستند و در کجا قرار دارند و به چه می ‌اندیشند و چه می ‌کنند و خواهند کرد. علاوه بر اینکه نخستین کارکرد نمایش، روایت کردن یک رویداد است و گرچه هر نمایش داستانی را به تصویر می‌ کشد اما در درجۀ نخست آن را از طریق گفت ‌و گو نقل می ‌کند. کتاب آشنایی با مبانی شبیه خوانی، در ١٢ فصل با عناوینی از جمله: تاریخچه، اشخاص و مخلوقات بازی، تعریف تعزیه، اقسام تعزیه و همچنین یک شبیه نامه آزمون سیاوش است و در بخش پایانی نیز در ارتباط با تعزیه و تئاتر جلوه‌ های مختلف تعزیه در آن بررسی شده است. به گفته فتحعلی بیگی، بخشی از این اثر از کتاب «تعزیه و تعزیه‌ خوان از آغاز تا دوره قاجار در تهران» گرفته شده و بخشی از کتاب نیز مربوط به اطلاعات و پژوهش‌ های میدانی نویسنده از سال ٦٣ تا کنون است. علی رغم کثرت مقاله ‌ها و کتاب‌ های گران‌ بهایی که درباره تعزیه و تعزیه‌ خوانی نوشته شده است، جای یک کتابچه‌ ی آموزشی که در حد آشنایی با اصول و مبانی تعزیه از دیدگاه نمایشی باشد تا کنون خالی بوده است. نویسنده کوشیده تا این جای خالی را پر و اصول و مبانی این هنر را به علاقه‌ مندان آن بیاموزد. در این کتاب سعی شده تا با استفاده از منابع مختلف، امکان آشنایی با وجوه گوناگون تعزیه فراهم شود، امید است که این کتاب بتواند مبنای نگارش یک کتاب درسی جامع برای درس آشنایی با هنر تعزیه قرار گیرد.