Bāzkhavānī-i tārīkhī-i falsafah dar Mashraq-i Islāmī: Persian 1394

یکی از مهم‌ ترین و تأثیرگذارترین متفکران جهان اسلام، در سه دهۀ اخیر، فیلسوف و مورخ بلندآوازۀ فقید مغربی دکتر محمد عابد الجابری است با ده‌ ها کتاب کوچک و بزرگ در حوزۀ تاریخ‌ نگاری اندیشه و معرفت اسلامی. جابری در زمینۀ تاریخ و چگونگی تکوین و نیز ساختارهای اندیشۀ اسلامی و بر اساس روش‌ شناسی نوینی که طی دوران مدرن به وجود آمده، قرائت تازه‌ ای عرضه کرد و طی چهار دهه با پشتکاری تحسین‌ برانگیز به توضیح و تفسیر ابعاد نظریۀ خویش پرداخت و در این مسیر آثار فراوانی تألیف کرد. آرا و آثار جابری خیلی زود در دهۀ هشتاد میلادی در جهان عرب شناخته و مشهور شد تا جایی که وی را به لحاظ دامنۀ تأثیرش بر همۀ طبقات تحصیل‌ کردۀ جامعه، حتی بر کسانی که خصم و رقیب روش و ایدئولوژی او هستند، با طه حسین مقایسه کرده‌ اند. خواننده در این کتاب طی مقالات اصلی کتاب با روش‌ شناسی و پاره‌ ای از آرای جابری آشنا خواهد شد. در سیاهۀ بلند آثار محمد عابد الجابری اثری با عنوان این کتاب وجود ندارد. عنوان کتاب در واقع نامی است که مترجم برای پاره‌ ای از مقالات اولیه ولی مهم جابری برگزیده است که از جمله ناظر به موضوع تکوین فلسفۀ اسلامی در مشرق اسلامی و تفسیر و تحلیل انتقادی میراث فلسفی و فکری سه متفکر بزرگ این پهنۀ جغرافیایی: فارابی، ابن سینا و غزالی است. پنج مقاله از شش مقالۀ این کتاب از دو کتاب مشهور «نحن و التراث» و «التراث و الحداثه» جابری انتخاب شده که مشتمل بر هستۀ اولیۀ اساسی‌ ترین و احیاناً جنجالی‌ ترین نظریات و اندیشه‌ های اوست و بعدها در دیگر کتاب‌ هایش، از جمله سلسله کتاب‌ های «نقد عقل عربی» مجال بسط و کمال یافته است.