اسلام گرایی (سومین جنبش مقاومت رادیکال) الفارسية 1400

ارنست نولته، اندیشمند و تاریخ‌نگار جنجالی آلمانی، پس از نیم‌ قرن کار نظری و انتشـار کتـاب‌هـایی ستـرگ در بـارۀ فاشیسم، مارکسیسم، فلسفۀ تـاریخ و تاریخ‌ اندیشی، در دهۀ هشتاد عمر خود به «اسلام‌گرایی» روی آورد و نتیجۀ پژوهش‌هایش را در کتاب اسلام‌گرایی: سومین جنبش مقاومت رادیکال گرد آورد. بهترین توصیف دربارۀ این کتاب همین است که بگوییم این اثر بیش از آن که برای آلمانی‌ها، اروپاییان و غیرمسلمانان نوشته شده باشد، برای مردم خاورمیانه نوشته شده است و بیراه نیست اگر بگوییم ما ایرانی‌ها مخاطب اصلی‌ آنیم؛ مایی که کشورمان پرچمدار اسلام‌گرایی سیاسی در خاورمیانه شد و در پی انقلاب ۵۷ نخستین حکومت اسلامی تمام‌ عیار را برپا کردیم. به همین دلیل تمام مباحث کتاب برای خوانندۀ ایرانی جذاب است؛ به ویژه آن‌ جا که دربارۀ خود ایران سخن به میان می‌آید: از ناصرالدین‌ شاه و سیدجمال‌الدین اسدآبادی تا پهلوی‌ها، از دکتر علی شریعتی تا آیت‌ الله خمینی. نظریۀ اصلی کتاب در عنوانش آمده است: اسلام‌گرایی سومین جنبش مقاومت رادیکال در تاریخ معاصر معرفی می‌شود. اما فارغ از این‌که نولته در اثبات این نظریه‌ چقدر موفق بوده است، کتاب سرشار از نکته‌سنجی‌ها و سرنخ‌هایی برای مطالعات تطبیقی دربارۀ کشورها و جنبش‌های اسلامی است و بدین‌سان افق‌‌های جدیدی را به روی فهم تاریخیِ ما ایرانی‌ها می‌گشاید. ما با مطالعۀ این اثر، از آن رویکرد معیوبی که می‌خواهد تاریخ را فقط بر اساس سرنوشت ملی درک کند، رها می‌شویم و در گستره‌ای فراملی و چند لایه - و در نهایت در دایره‌ای به شعـاع کل جهان - به تاریخمـان می‌نگریم و از این رهگذر، دریچـه‌های تاریخ‌ اندیشانۀ جدیدی به رویمان گشوده می‌شود.