از شیطان تا میکروب: ادبیات بهداشت اسلامی در سدۀ اخیر الفارسية 1398

جعفریان در مقدمه کتاب اشاره می‌ کند که ایرانیان در برخورد با پزشکی نوین ـ از میانه دوران قاجار ـ سه مرحله را پشت سر گذاشتند: مرحله اول؛ ورود اطلاعات پزشکی غربی به ایران و پذیرش تمام و کمال آن بدون هیچ ایراد و اشکالی. مرحله دوم؛ تلاش برای انطباق اطلاعات پزشکی با آموزه‌ های اسلام در زمینه بهداشت و طهارت. مرحله سوم؛ انتقاد از پزشکی جدید با تأکید بر برتری طب اسلامی. تمرکز کتاب بر مرحله ی دوم است و مؤلف سعی کرده با استناد به کتاب‌ ها و مقالات مرتبط نشان دهد که چگونه در دوره‌ ای سعی شده پزشکی جدید با قوانین طهارت تطبیق داده شود. مفهوم «حفظ‌ الصحه اسلامی» نیز زاییده همین تلاش بوده است. از آثار شاخص در این مرحله ـ طبق ادعای مؤلف ـ می‌ توان به کتاب «مطهرات در اسلام»، اثر مهندس مهدی بازرگان اشاره کرد. جعفریان همچنین در مقدمه کتاب ـ و در جهت پروژه اصلی خود ـ اشاره می‌ کند که ما در مواجهه با کلیت غرب، مدرنیته و علم جدید نیز با همین سه مرحله دست‌ به‌ گریبان بوده‌ ایم؛ ابتدا ابهت آن ما را گرفت و وحشت‌ زده شدیم، سپس به خود آمدیم و سعی کردیم داشته‌ های خودمان را با دستاوردهای غرب ترکیب کنیم و نهایتاً دست بالا را گرفتیم و مدعی شدیم داشته‌ های سنتی و بومی ما از دانش‌ های غربی برتر است و به قول معروف: «آب در کوزه و ما تشنه‌ لبان می‌ گردیم».