چهار درویش الفارسية 1395

به تصحیح: حسن ذوالفقاری - عباس سعیدی. یکی از متون نقالی پرخواننده و محبوب عامه از نویسندۀ گمنام، قصه ی «چهار درویش» است. از این افسانه تا کنون ده‌ ها تحریر مکتوب متعلق به سه سده ی گذشته در دست است. چندین روایت شفاهی نیز دارد و این نشان‌ دهنده ی آن است که در محافل و قهوه‌ خانه‌ ها و شب‌ نشینی‌ ها خوانده و روایت می‌ شده است. از این‌ رو مصحَح در مجموعه ی ادب عامه از میان روایات مختلف داستان یکی از قدیمی‌ ترین و کامل‌ ترین متن را انتخاب نموده است. «چهار درویش» با توجه به چاپ‌ های سربی و سنگی و نسخ خطی فراوانی که داشته، تا کنون به شیوه‌ ای مصحَح و منقح چاپ نشده است. به دلیل پر خواننده بودن کتاب، اختلاف نسخه‌ های خطی و چاپی آن نیز زیاد و گاه نثر آن‌ ها متفاوت است. برای تدوین آثار فوق که در ادبیات عامه مورد غفلت مورخان قرار گرفته است، ناشر را بر آن داشته که اثر فوق به شکل علمی و توأم با نقد و بررسی منتشر شود تا هم مردم که مخاطب اصلی این آثار هستند بهره ببرند و هم تصحیحی منقح انجام گیرد. «چهار درویش» به گواهی قدیمی ترین نسخه خطی تاریخ‌ دار مربوط به سال ١١٦٣ هجری قمری و جزو ادبیات داستانی عصر صفوی است. در این دوره تحریر افسانه‌ های عامه بیش از پیش معمول شد و آثار معتبری در این عهد به وجود آمد. دلیل خلق آثار جدید رواج قصه‌ گویی و قصه‌ خوانی در محافل و قهوه‌ خانه‌ ها بود.