محلۀ کلیمیان تهران الفارسية 1395

این کتاب دفتر پنجم از مجموعه کتاب‌ های تهران‌ پژوهی است که به ریشه‌ های تاریخی و سیر زندگی در قدیمی‌ ترین و نخستین محل سکنای کلیمیان در منطقه‌ ای در جنوب تهران معروف به عودلاجان می‌ پردازد. محلۀ اولادجان ـ که املای آن از دورۀ قاجاریه به صورت عودلاجان نوشته می‌ شود ـ سهم اندکی از روستای قدیم تهران را دربرداشت و بخش عمده‌ ای از آن، به احتمال بیش از سه‌ چهارم محله، باغ و بوستان و مراتع و مزارع و زمین‌ های بایر بود که به مرور ساکنان دیگر محله‌ ها و مهاجران جدید در آن سکونت یافتند و با ساختن خانه‌ ها و عمارات زیبا و چشمگیر، محلۀ ممتازی را پدید آوردند. درون این محلۀ بزرگ، محله‌ های کوچک تری که متعلق به اقوام و تیره‌ ها و ادیان و مهاجران منطقه‌ های گوناگون ایران بود، شکل گرفتند. یهودیان ایران هم به دلایل اجتماعی و دینی، در بخشی از آن محله سکونت گزیدند و محلۀ خود را به نام خود (محلۀ کلیمیان یا محلۀ یهودیان) معنون کردند. در این کتاب ویژگی این محله و زندگی اجتماعی و فرهنگی و دینی ساکنان و شخصیت‌ های برجستۀ آن و روابط آنان با ساکنان مسلمان و حکومت بررسی می‌ شود و از امتیازهای تاریخی آن در مقایسه با گتوهای اروپایی سخن به میان آمده است.