جامعۀ ایران در دوران رضاشاه پهلوی الفارسية 1395

استقرار حکومت رضاشاه سر فصل دوران خاصی در تاریخ ایران است. اغلب تحولات و تغییرات اقتصادی و اجتماعی معاصر ایران، با روی کار آمدن رضاشاه مقارن است. سال های ١٣٢٠ ـ ١٣٠٤ ش / ١٩٤١ ـ ١٩٢٥ م دوران پی ریزی یک نظام جدید بود. در این دوران تحولاتی در جامعه روی داد که می توان از آن به نوعی مدرنیزاسیون تعبیر کرد. حکومت مرکزی به وسیله ی سه ابزار مناسب و نگهدارنده اش یعنی ارتش نوین، بوروکراسی دولتی و پشتیبانی دربار توانست جامعه را کنترل کند و برنامه ی تغییرات اجتماعی و اقتصادی را دنبال نماید. رضاشاه و کارگزاران دولت مدرن او، مهم ترین عوامل عقب ماندگی جامعه ی ایران را، حاکمیت سنت بر زندگی و افکار مردم می دانستند و به همین دلیل تلاش کردند تا با انجام برخی تغییرات آن را به معیارهای غربی تبدیل نمایند. در راستای رسیدن به این هدف در این مقطع تاریخی یک سلسله اقدامات در حوزه های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی از سوی حکومت صورت گرفت که در بروز تغییرات بنیادی در ساختار اجتماعی کشور تا حدود زیادی مؤثر واقع شد. این پژوهش بر‌‌ آن است تا با تکیه بر منابع و شواهد موجود تا حد امکان به ارزیابی و تحلیل این برنامه ها بپردازد و ضمن بیان حجم تغییرات اجتماعی روی داده در این دوره، به بررسی تأثیرات و پی آمدهای آن بر ساختار اجتماعی ـ‌ فرهنگی کشور بپردازد. علاوه بر این، ارزیابی ضرورت های تاریخی و لزوم اجرای برنامه های تغییر و نوسازی، اهداف و مقصد برنامه ریزان از اجرای این برنامه ها، موارد دیگری است که این پژوهش به آن پرداخته است. مصحح: عزیزالله علیزاه