اسنادی از قیام سی تیر ١٣٣١ الفارسية 1382

قیام سی تیر نقطۀ عطفی در تاریخ مبارزات نهضت ملی شدن صنعت نفت و یكی از جنبش های سیاسی - اجتماعی تاریخ معاصر ایران محسوب می شود که تجلی ارادۀ مستقیم مردم در تأسیس دولتی مبتنی بر خواست ملت بود. پس از برگزاری انتخابات دورۀ هفدهم و افتتاح مجلس و بازگشت دكتر مصدق از دادگاه لاهه و در بحبوحۀ مبارزات نهضت ملی شدن صنعت نفت، با وجود اظهار تمایل اكثر نمایندگان مجلس شورای ملی به نخست وزیری مجدد دكتر مصدق، ناگهان وی از سمت خود استعفا داد. علت این امر كارشكنی های اقلیت مجلس، تحت رهبری سید حسن امامی، عدم ابراز تمایل مجلس سنا به زمامداری دكتر مصدق و مخالفت محمدرضا پهلوی با سپردن پست وزارت جنگ به نخست وزیر بود. استعفای دكتر مصدق موجی از اعتراضات و اعتصابات و درگیری های خیابانی مردم با پلیس و قوای نظامی را در پی داشت كه در روز سی ام تیر با پیروزی نهایی مردم و استعفای قوام و تجدید زمامداری دكتر مصدق به اوج خود رسید. اسنادی كه در این مجموعه فراهم آمده است، ابعاد مختلف این قیام و حماسۀ مردمی را نشان می دهد.