سنت و افق های گشوده الفارسية 1395

آیا می توان میان «رویکرد مدرنیت گرا» به دین و «سنت گرایی غیرانتقادی» راهی میانه جست که در مقام اصلاح اندیشه دینی عقلانیت درون دینی و عقلانیت برون دینی، هر دو، را به رسمیت بشناسد؟ آیا می توان اندیشه دینی را بر مبنای رویکردی اصلاح کرد که عقلانیت برون دینی را به رسمیت بشناسد اما عقلانیت درون دینی را فراموش نکند؟ مؤلف در این مقاله طرحی کلی از چنان رویکردی را پیشنهاد می کند. این رویکرد، در مقام اصلاح اندیشه دینی، حفظ «سنت» دینی را اصالت می بخشد، و از این حیث «سنت گرا» ست. اما در عین حال، نسبت به نقدهای برون دینی حساسیت مثبت دارد، و از این حیث «انتقادی» است. از این رو، می توان این رویکرد را «سنت گرایی انتقادی» نامید. این مقاله مدلی از عقلانیت نظری پیشنهاد می شود که اصلاح معقولیت نظام باورهای دینی را بر مبنای رابطه معینی میان عقلانیت درون دینی و عقلانیت برون دینی تعریف می کند.