بهائیان ایران پژوهشهای تاریخی - حامعه شناسی الفارسية 2011

کتاب بهائیان ایران، که از مجموعه پژوهشهای تاریخی – جامعه‌شناختی ایران است توسط نشر باران در سوئد منتشر شد. این کتاب که پیشتر به‌زبان انگلیسی توسط ویراستاران: دومینیک پرویز بروکشا و سینا فاضل تحت عنوان: The Baha’is of Iran منتشر شده است به کوشش و ویراستاری فریدون وهمن و با ترجمه‏ی حوری رحمانی و عرفان ثابتی به فارسی برگردانده شده است. در مقدّمه‌ی نشر انگلیسی این کتاب ویراستاران یادآوری کرده‌اند که: «جامعه‌ی بهائی ایران در دهه‌های ١٨٦٠ و ١٨٧٠ از بقایای جنبش بابی برخاست و وسعت و تنوّع آن از اواخر قرن نوزدهم تا دهه‌ی ١٩٢٠، به طرز چشمگیری افزایش یافت.» ویراستاران تاکید می کنند که «جامعه‌ی بهائی ایران در اواخر قرن نوزدهم، فقط متشکّل از بقایای جامعه‌ی بابی نبود. بهاءالله پیروانش را تشویق کرد که به نقاط فاقد بهائی کشور سفر نموده جوامع محلّی جدیدی را تأسیس کنند.» ویراستاران هدف از انتشار این مجموعه مقالات را، سوای ارائه‌ی مطالعاتی در خصوص توسعه‌ی اجتماعی و تاریخی جامعه‌ی بهائی ایران، پر کردن خلأیی می‌دانند که هم در مطالعات علمی در مورد آیین بهائی، و هم در مطالعه‌ی ایران مدرن به طور عام، وجود دارد. ویراستاران تاکید کرده‌اند که این مجلّد سه مضمون عام دارد. نخستین آنها گروش به آیین بهائی است. گر چه اکثر بهائیان ایرانی پیشینه‌‌ای شیعی داشتند ولی شمار زیادی از یهودیان و زرتشتیان ایرانی هم به آیین بهائی گرویدند- که مایه‌ی نگرانی روحانیّون این ادیان و شگفتی ناظران خارجی شد دوّمین مضمون این مجلّد، سهم جامعه‌ی بهائی در زندگی فرهنگی و اجتماعی کشور است. زنان در این امر نقش برجسته‌ای داشتند و دومینیک پرویز بروکشا، نقش مکاتبات بهاءالله و عبدالبهاء را با شماری از زنان بهائی، در بسیج آنان به عرصه‌ی فعالیّت‌های اجتماعی - هم در داخل جامعه‌ی بهائی و هم در جامعه‌ی ایران به طور کلّی- بررسی می‌کند. سوّمین مضمون این کتاب که در مقالات متعدد بررسی شده آزار و اذیّت بهائیان است. خطری که از ابتدای پیدایش این آیین، پیوسته وجود داشته است. در این بخش از کتاب مقالاتی به قلم پنج چهره‌ی برجسته‌ی مطالعات ایرانشناسی درج شده است. ویراستار فارسی کتاب آقای فریدون وهمن نیز در مقدّمه‌ی نشر فارسی یادآور شده‌اند که: «کتاب حاضر بیانگر بخش‏های گوناگونی از تلاش‏ یک جامعه‏ی نوین دینی برای احراز هویتی مستقل و رها ساختن خود از سنّت‏های کهنه است. این کتاب تاریخ مدوّنی از آیین بهائی از آغاز تا امروز نیست. با این حال فصل‏های گوناگون آن هر یک به گونه‏ای بازگوی شکل گرفتن دینی جدید است که در ایران قرن نوزدهم سر برآورد، آرمان‏های انقلابی آن با شور و کوشش پیروانش به تدریج در جامعه‏‏ی ایران مطرح گردید، و علیرغم بیش از یک قرن و نیم سرکوب و آزار و کشتار، نه تنها به حیات خود ادامه داد بلکه به خارج از مرزهای ایران نیز گسترش یافت. اما این دین هنوز در ابتدای رشد خود است و اگر بر مقیاس ادیانی چون مسیحیت بسنجیم، تا بیرون آمدن از گمنامی و احراز مقامی مساوی در بین ادیان بزرگ راهی دراز در پیش دارد.» وهمن ادامه می‌دهد.