کاشفی و جواهرالتفسیر (ایرانیان و قرآن) الفارسية 1392

«جواهر التفسیر» به زبان فارسی شامل تفسیر سوره‌ های حمد، بقره، آل عمران و بخشی از سوره نساء (آیه ۸۴) می‌ باشد. در حال حاضر فقط یک جلد آن که شامل مقدمات تفسیری و سوره حمد می‌ باشد ارائه شده است و اگر بنا باشد که همه آن منتشر گردد به سه جلد خواهد رسید. به گفته ی محقق، مواد تألیف دو جلد دیگر جمع آوری شده اما فرصتی برای تألیف و پاکنویس آن مواد پیدا نشده است. یک سوم حجم تفسیر به سوره حمد و دو سوم آن به سوره بقره، آل عمران و بخشی از سوره نساء اختصاص دارد. کاشفی تمام قدرت تفسیرنویسی خود را در مقدمه و تفسیر سوره حمد به کار می‌ برد. از ابتدای سوره بقره، طریق ایجاز رعایت گشته و از آرایه‌ های ادبی نیز کاسته شده است. در همین مقدار دو سبک مختلف تفسیرنویسی و ادبی دیده می‌ شود. پایان سوره حمد در نسخه مدرسه عالی شهید مطهری ماه رجب سال ۸۸۸ هجری می‌ باشد ولی کاشفی در شعری آن را ۸۹۰ می‌ داند، تاریخ شروع آن نیز ۸۸۶ یا ۸۸۷ بوده است. جواهر التفسیر محصول دوران پختگی کاشفی است، سن وی هنگام نگاشتن آن حدود ۵۰ سال بوده است. عنوان مختصر الجواهر جزو تعداد کتاب های تفسیری در بعضی منابع آمده است، اما اصلا" وجود نداشته است.